ПРЭС-РЭЛІЗ
Шаноўнае Спадарства! Маем гонар запрасіць Вас на вечарыну памяці Тадэвуша Рэйтана “Вяртанне Героя на Бацькаўшчыну”, якая адбудзецца 10 мая 2013 года, а 17 гадзіне ў Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва (пр.Незалежнасці 47), у межах міжнароднага фестывалю “Дах-Крах-ХХ. Напрыканцы Канца…”.
Так склалася, што фестываль прыйшоўся акурат на 240 гадавіну першага падзелу Рэчы Паспалітай абодвух Народаў – Каралеўства Польскага і Вялікага Княства Літоўскага. Таму невыпадкова “Дах” вырашыў расказаць грамадству пра галоўнага Героя тых трагічных для нашай Бацькаўшчыны падзей: Тадэвуша Рэйтана (1742? —1780) — адметнага палітычнага дзеяча апошніх дзесяцігоддзяў існавання ВКЛ. Абраны ад Наваградскага павету паслом на Варшаўскі сойм 1773-1775, дзе павінны былі зацвердзіць 1-ы падзел Рэчы Паспалітай, Рэйтан супольна з пасламі-землякамі Самуэлем Корсакам і Станіславам Багушэвічам рашуча выступіў супраць анэксіі ўсходніх абшараў ВКЛ, уключаных у Расейскую імперыю. Страціўшы розум, скончыў жыццё самагубствам у роднай Грушаўцы (па іншай версіі — быў забіты). Яшчэ сучаснікі лічылі Рэйтана нацыянальным героем. Наступны чатырохгадовы сойм 1788—1792 гг. абвясціў Рэйтана вартым нацыянальнай жалобы, а яго дзеянні узорам для пераймання. Наш слынны зямляк стаў сімвалам паслядоўнага патрыятызму і самаахвярнасці. Яму прысвечана славутая карціна Яна Матэйкі “Рэйтан — заняпад Польшчы” (1864-1866).
Нягледзячы на тое, што ён плоць ад плоці нашай зямлі, кроў ад крыві нашага народу, Тадэвушу Рэйтану да гэтай пары не знайшлося пачэснага мейсца ў пантэоне Нацыянальных Герояў Беларусі, адной з галоўных спадкаемніц спадчыны Вялікага Княства Літоўскага. Ужо вярнуліся з “эміграцыі” – Тадэвуш Касцюшка, Адам Міцкевіч, Эмілія Плятэр, Рамуальд Траўгут, Ігнат Дамейка і дзесяткі іншых знакамітых ва ўсім свеце нашых суайчыннікаў. Але прозвішча Рэйтан не сустрэнеш на шыльдах вуліц, на помніках, барэльефах, няма ў нас і кургана, насыпанага ў ягоны гонар. Нават кнігаў пра яго няма.
Пра гэтыя, а таксама пра іншыя факты з гісторыі і сучаснасці, распавядуць госці ў час сустрэчы.
У прэзэнтацыі бяруць ўдзел: Алесь Жлутка (мовазнаўца, лацініст, гісторык), Зьміцер Санько (галоўны рэдактар выдавецтва “Тэхналогія”), Фёдар Чарняўскі (гісторык), Алесь Родзін (мастак, куратар), Сяргей Чарановіч (мастак, краязнаўца), Юрась Зялевіч (дырэктар пружанскага музея “Палацык”), Уладзімір Варанец (рэстаўратар), Зміцер Юркевіч (арт-куратар, мастак).
Фармат сустрэчы адкрыты.
Арганізатар і вядучы – Зміцер Юркевіч,
сакратар арт-таварыства імя Тадэвуша Рэйтана.
P.S.
З 23 красавіка па 15 мая ў межах фестывалю “Дах” праводзіць першую ў гісторыі Беларусі выстаўку, прысвечаную Тадэвушу Рэйтану. Яна складаецца з мастацкіх і публіцыстычных твораў, фотаздымкаў і інш.
Таксама ў гэтым годзе мы плануецца правядзенне арт-фестываля “Дах” ў Грушаўцы, родавай сядзібе Рэйтанаў.
www.facebook.com/pages/Арт-суполка-імя-Тадэвуша-Рэйтана/562381497125815
http://vk.com/id9330671
